Tài sản là gì? Quy định về tài sản theo bộ luật Dân Sự

Tài sản là một khái niệm cơ bản và quan trọng trong đời sống kinh tế và pháp lý, đóng vai trò nền tảng cho các giao dịch và quan hệ dân sự. Theo quy định tại Điều 105 Bộ luật Dân sự 2015, tài sản không chỉ giới hạn ở các vật thể mà còn bao gồm tiền, giấy tờ có giá và quyền tài sản. Việc hiểu rõ khái niệm và các loại tài sản giúp chúng ta nắm bắt được quyền và nghĩa vụ của mỗi cá nhân, tổ chức trong các giao dịch dân sự, cũng như hiểu cách pháp luật bảo vệ quyền sở hữu tài sản. Cùng Arito tìm hiểu ngay!

Tài sản là gì? Bao gồm những gì?

Theo quy định tại Điều 105 Bộ luật Dân sự 2015, tài sản được hiểu là vật, tiền, giấy tờ có giá và quyền tài sản. Tài sản bao gồm cả bất động sản và động sản, và có thể là tài sản hiện có hoặc hình thành trong tương lai.

Cụ thể, bất động sản (quy định tại Điều 107 Bộ luật Dân sự 2015) bao gồm các loại sau:

• Đất đai;
• Nhà ở và các công trình xây dựng gắn liền với đất;
• Các tài sản khác gắn liền với đất đai, nhà cửa, công trình xây dựng;
• Các tài sản khác theo quy định của pháp luật.

Ngược lại, động sản là những tài sản không thuộc phạm vi của bất động sản.

Phân loại tài sản theo Bộ luật Dân sự (Điều 105 Bộ luật Dân sự 2015)

a. Tài sản là vật

• Vật chính: Vật độc lập, có thể khai thác công dụng (ví dụ: máy móc, điện thoại).
• Vật phụ: Vật phục vụ cho vật chính, có thể tách rời (ví dụ: phụ kiện máy móc).
• Vật chia được và không chia được:
  • Vật chia được: Khi bị phân chia vẫn giữ nguyên tính năng sử dụng (ví dụ: gạo, dầu ăn).
  • Vật không chia được: Khi phân chia, tính năng sử dụng ban đầu bị thay đổi (ví dụ: xe hơi, điện thoại).
• Vật tiêu hao và không tiêu hao:
  • Vật tiêu hao: Mất hoặc biến dạng sau khi sử dụng (ví dụ: thực phẩm, nhiên liệu).
  • Vật không tiêu hao: Vẫn giữ được tính chất sau nhiều lần sử dụng (ví dụ: xe hơi, đồ trang sức).
• Vật cùng loại và vật đặc định:
  • Vật cùng loại: Các vật có hình dáng, tính chất giống nhau và đo lường được (ví dụ: gạo, vàng).
  • Vật đặc định: Các vật có đặc điểm riêng biệt giúp phân biệt (ví dụ: tranh nghệ thuật, xe hơi với biển số cụ thể).
• Vật đồng bộ: Gồm các phần liên kết với nhau, thiếu một phần sẽ làm mất giá trị (ví dụ: bộ máy tính, đồ nội thất đồng bộ).

b. Tài sản là tiền

• Tiền là phương tiện trao đổi và thanh toán, được dùng để định giá hàng hóa và dịch vụ. Tiền có thể là ngoại tệ hoặc nội tệ, sử dụng để thanh toán, dự trữ và tính toán giá trị.

c. Tài sản là giấy tờ có giá

• Giấy tờ có giá bao gồm séc, trái phiếu, cổ phiếu, tín phiếu, công trái,… Đây là loại tài sản có thể chuyển nhượng, cầm cố, thế chấp.

d. Tài sản là quyền tài sản (Điều 115 Bộ luật Dân sự 2015)

• Quyền tài sản là quyền có thể quy đổi thành tiền, bao gồm quyền liên quan đến quyền sở hữu trí tuệ, quyền sử dụng đất và các quyền tài sản khác.

Quyền sở hữu tài sản và quyền khác đối với tài sản là gì?

Quyền sở hữu tài sản theo quy định tại Điều 158 Bộ luật Dân sự 2015 bao gồm ba quyền chính: quyền chiếm hữu, quyền sử dụng và quyền định đoạt. Cụ thể:

• Quyền chiếm hữu là việc một chủ thể có quyền nắm giữ và chi phối tài sản một cách trực tiếp hoặc gián tiếp, như một chủ thể có quyền hợp pháp đối với tài sản.
• Quyền sử dụng là khả năng khai thác lợi ích từ tài sản, bao gồm việc sử dụng tài sản để hưởng hoa lợi, lợi tức.
• Quyền định đoạt cho phép chủ sở hữu chuyển nhượng quyền sở hữu tài sản, từ bỏ, tiêu dùng hoặc tiêu hủy tài sản theo ý muốn.

Ngoài ba quyền trên, Điều 159 Bộ luật Dân sự 2015 còn quy định về quyền khác đối với tài sản, là quyền của một chủ thể có thể trực tiếp nắm giữ và chi phối tài sản thuộc quyền sở hữu của người khác. Các quyền này bao gồm:

• Quyền đối với bất động sản liền kề: quyền sử dụng đất hoặc công trình phụ thuộc vào vị trí liền kề với bất động sản khác.
• Quyền hưởng dụng: quyền được sử dụng tài sản của người khác và thu lợi từ tài sản đó trong một thời gian nhất định.
• Quyền bề mặt: quyền xây dựng công trình hoặc trồng cây trên mặt đất, mặt nước thuộc sở hữu của người khác.

Tài sản, với đa dạng các loại từ vật thể hữu hình đến các quyền vô hình như quyền tài sản, đóng vai trò không thể thiếu trong đời sống dân sự và kinh tế. Bộ luật Dân sự 2015 đã phân loại và định nghĩa rõ ràng về tài sản, giúp bảo vệ quyền lợi của các cá nhân, tổ chức trong các giao dịch. Hiểu và tuân thủ các quy định về tài sản không chỉ đảm bảo an toàn pháp lý mà còn góp phần thúc đẩy sự phát triển bền vững của xã hội.