Kế toán doanh nghiệp vận tải là gì? Các công việc của kế toán doanh nghiệp vận tải

Kế toán doanh nghiệp vận tải là một lĩnh vực kế toán chuyên biệt, đòi hỏi sự quản lý tỉ mỉ và chính xác đối với các hoạt động tài chính của ngành vận tải. Với đặc thù của ngành liên quan đến việc vận chuyển hàng hóa và hành khách, kế toán trong doanh nghiệp vận tải không chỉ phải đảm bảo hạch toán chi tiết về chi phí nhiên liệu, lương lái xe, và bảo dưỡng phương tiện, mà còn phải quản lý chặt chẽ các hợp đồng vận tải và doanh thu từ từng chuyến đi. Điều này giúp doanh nghiệp vận tải đảm bảo sự ổn định tài chính, tuân thủ pháp luật, đồng thời tối ưu hóa lợi nhuận. Cùng Arito tìm hiểu thêm về kế toán doanh nghiệp vận tải. 

Kế toán doanh nghiệp vận tải là gì? 

Kế toán doanh nghiệp vận tải là một lĩnh vực kế toán chuyên biệt, tập trung vào việc quản lý tài chính và ghi nhận các hoạt động liên quan đến vận tải. Công việc của kế toán trong doanh nghiệp vận tải bao gồm:

1. Quản lý hợp đồng vận tải: Hiểu và nắm rõ các điều khoản trong hợp đồng để quản lý doanh thu, chi phí và hạch toán kế toán chính xác.
2. Quản trị chi phí và giá thành: Theo dõi chi phí xăng dầu, lương lái xe, chi phí sửa chữa, khấu hao phương tiện và các chi phí khác liên quan đến từng đầu xe hoặc hợp đồng.
3. Ghi nhận doanh thu: Hạch toán doanh thu từ các dịch vụ vận tải, bao gồm vận chuyển hàng hóa và hành khách.
4. Báo cáo tài chính: Lập báo cáo tài chính, theo dõi công nợ, và quản lý các thủ tục liên quan đến hải quan, kho bãi.

Kế toán doanh nghiệp vận tải cần có kiến thức sâu rộng về các quy định pháp luật liên quan đến vận tải, cũng như kỹ năng quản lý tài chính và kế toán chuyên môn cao để đảm bảo hoạt động kinh doanh hiệu quả và tuân thủ pháp luật.

Các công việc của kế toán doanh nghiệp vận tải

1. Xác định chi phí nhiên liệu trong dịch vụ vận tải

Chi phí nhiên liệu là một phần lớn trong giá thành dịch vụ vận tải, đặc biệt quan trọng khi quyết toán thuế. Tỷ lệ chi phí nhiên liệu so với doanh thu phụ thuộc vào các yếu tố:

• Loại phương tiện (xe tải, đầu kéo, tải trọng, năm sản xuất, nước sản xuất)
• Cung đường vận chuyển (đồng bằng, miền núi, đường sông, v.v.)
• Cự ly vận chuyển
• Khối lượng hàng hóa vận chuyển
• Tính chất hàng hóa (ví dụ: gỗ tròn khác với gỗ xẻ, hàng đông lạnh khác hàng khô)

Ví dụ:

• Vận chuyển gỗ tròn từ Kontum đến Quảng Trị (750 km) với khối lượng 178 m³.
• Sử dụng phương tiện: đầu kéo romooc.

Cách tính chi phí nhiên liệu:

1. Số chuyến vận chuyển: Khối lượng hàng / Tải trọng phương tiện
2. Số km xe chạy: Số chuyến * Cự ly vận chuyển * 2 (tính cả lượt đi và về) + số km dự kiến xe quay đầu.
3. Lượng nhiên liệu sử dụng: Số km * Định mức nhiên liệu + hao hụt (nhiên liệu rơi vãi, bảo trì).

2. Yêu cầu đối với kế toán vận tải

Kế toán trong đơn vị vận tải cần theo dõi các yếu tố sau:

• Doanh thu, chi phí và lãi lỗ của từng xe
• Doanh thu và lãi lỗ của từng phương tiện kinh doanh
• Lịch trình bảo dưỡng và chi phí sửa chữa từng xe
• Doanh thu, chi phí và lãi lỗ của từng mảng kinh doanh

3. Hạch toán chi phí trong doanh nghiệp vận tải

• Tài khoản chi phí: Hạch toán chi phí vào tài khoản 154.
• Đối tượng chi phí: Theo dõi chi phí theo đầu xe, hợp đồng hoặc mảng kinh doanh.

4. Các nghiệp vụ kế toán chính

a) Ghi nhận chi phí trực tiếp

1. Chi phí nhiên liệu:
   • Lái xe nộp phiếu mua xăng cho kế toán, đối chiếu với định mức và số km xe chạy.
   • Hạch toán: Nợ 154 / Có 331, 111 (chi tiết cho từng đầu xe, hợp đồng).
   • Nhiên liệu phụ như dầu mỡ được thay định kỳ theo số chuyến xe.
2. Chi phí lương lái xe:
   • Tính lương theo doanh thu từng ca lái xe.
   • Hạch toán: Nợ 154 / Có 334 (chi tiết từng xe và lái xe).
3. Chi phí sửa chữa:
   • Hạch toán: Nợ 154 / Có 111, 112 (chi tiết theo đầu xe).
   • Khấu hao phương tiện: Hạch toán Nợ 154 / Có 214.
4. Chi phí khác:
   • Bao gồm chi phí sửa chữa thường xuyên, khấu hao, lệ phí giao thông, bảo hiểm.
   • Hạch toán: Nợ 154 / Có 111, 112.

b) Ghi nhận doanh thu trực tiếp

• Dựa trên bảng lịch trình xe, lập bảng kê chi tiết doanh thu.
• Hạch toán: Nợ 111, 112, 131 / Có 511, 333 (chi tiết theo từng xe, hợp đồng).

c) Ghi nhận chi phí gián tiếp và phân bổ

• Chi phí gián tiếp như chi phí bán hàng, quản lý doanh nghiệp được phân bổ cho từng mảng kinh doanh, đầu xe để tính lãi lỗ.

d) Xác định kết quả kinh doanh

• Lãi lỗ = Doanh thu – Chi phí trực tiếp – Chi phí phân bổ.

5. Nghiệp vụ sửa chữa và bảo dưỡng

• Sửa chữa nội bộ: Hạch toán chi phí sửa chữa và bảo dưỡng cho xe trong công ty, phân bổ cho từng đầu xe và hợp đồng.
• Sửa chữa cho bên ngoài: Tương tự như sửa chữa nội bộ, ghi nhận doanh thu từ dịch vụ này.

6. Hạch toán một số nghiệp vụ chính

1. Mua xăng dầu:
   • Nợ TK 152 / Có TK 111, 112, 331.
2. Xuất kho nhiên liệu cho xe:
   • Nợ TK 621 (hoặc TK 1541) / Có TK 152.
3. Chi phí lương:
   • Nợ TK 622 / Có TK 334.
4. Chi phí khấu hao:
   • Nợ TK 627 / Có TK 214.
5. Chi phí khác:
   • Nợ TK 627 / Có TK 111, 112, 331.
6. Doanh thu:
   • Nợ TK 131, 111, 112 / Có TK 511, 333.

7. Kết chuyển chi phí và doanh thu cuối kỳ

• Kết chuyển chi phí vào giá vốn: Nợ TK 154 / Có TK 621, 622, 627.
• Kết chuyển doanh thu: Nợ TK 511 / Có TK 911.
• Xác định lãi lỗ: Nợ TK 911 / Có TK 421 (lãi) hoặc Nợ TK 421 / Có TK 911 (lỗ).

Kế toán trong doanh nghiệp vận tải đóng vai trò quan trọng trong việc đảm bảo tính minh bạch và hiệu quả của hoạt động kinh doanh. Bằng cách theo dõi chi phí, doanh thu và lãi lỗ theo từng phương tiện và hợp đồng, kế toán giúp doanh nghiệp có cái nhìn tổng thể về tình hình tài chính, từ đó đưa ra các quyết định kinh doanh phù hợp. Với những yêu cầu chuyên môn cao và sự phức tạp trong quy trình hạch toán, kế toán vận tải không chỉ là một công việc ghi nhận số liệu mà còn là chìa khóa để doanh nghiệp phát triển bền vững trong lĩnh vực cạnh tranh khốc liệt này.