Mức phạt cho hành vi mua, bán hoá đơn và sử dụng hóa đơn bất hợp pháp

Việc mua bán và sử dụng hóa đơn là một phần quan trọng trong hoạt động kinh doanh của các doanh nghiệp, đảm bảo tính minh bạch và tuân thủ pháp luật về thuế. Tuy nhiên, vẫn tồn tại nhiều hành vi vi phạm liên quan đến hóa đơn, đặc biệt là việc mua bán hóa đơn bất hợp pháp. Điều này không chỉ gây tổn thất cho ngân sách nhà nước mà còn làm suy yếu hệ thống kinh tế và thuế vụ. Vậy mua hóa đơn có bị phạt không? Bài viết này của Arito sẽ làm rõ những quy định pháp luật liên quan đến hành vi mua bán hóa đơn và các mức xử phạt cụ thể.

Những hành vi nào là mua bán trái phép hóa đơn?

Tại Điều 2 Thông tư liên tịch 10/2013/TTLT-BTP-BCA-TANDTC-VKSNDTC-BTC quy định việc mua bán hóa đơn trái phép là các hành vi sau:

• Mua bán hóa đơn xuất khẩu dùng trong hoạt động kinh doanh xuất khẩu hàng hóa, dịch vụ ra nước ngoài, xuất khẩu vào khu phi thuế quan;
• Mua bán hóa đơn giá trị gia tăng;
• Mua bán hóa đơn bán hàng hóa, dịch vụ nội địa dành cho các tổ chức, cá nhân khai thuế giá trị gia tăng;
• Mua bán các hóa đơn khác gồm: tem, vé, thẻ, phiếu thu tiền bảo hiểm,… và phiếu thu tiền cước vận chuyển hàng không

Các hành vi nào là hành vi sử dụng không hợp pháp hóa đơn?

Căn cứ khoản 2 Điều 4 Nghị định 125/2020/NĐ-CP quy định sử dụng không hợp pháp hóa đơn là các hành vi sau:

• Hóa đơn không ghi đầy đủ các nội dung bắt buộc theo quy định; hóa đơn tẩy xóa, sửa chữa không đúng quy định;
• Hóa đơn khống (hóa đơn, chứng từ đã ghi các chỉ tiêu, nội dung nghiệp vụ kinh tế nhưng việc mua bán hàng hóa, dịch vụ không có thật một phần hoặc toàn bộ);
• Hóa đơn phản ánh không đúng giá trị thực tế phát sinh hoặc lập hóa đơn khống, lập hóa đơn giả;
• Hóa đơn có sự chênh lệch về giá trị hàng hóa, dịch vụ hoặc sai lệch các tiêu thức bắt buộc giữa các liên của hóa đơn;
• Hóa đơn để quay vòng khi vận chuyển hàng hóa trong khâu lưu thông hoặc dùng hóa đơn của hàng hóa, dịch vụ này để chứng minh cho hàng hóa, dịch vụ khác;
• Hóa đơn của tổ chức, cá nhân khác (trừ hóa đơn của cơ quan thuế và trường hợp được ủy nhiệm lập hóa đơn) để hợp thức hóa hàng hóa, dịch vụ mua vào hoặc hàng hóa, dịch vụ bán ra;
• Hóa đơn mà cơ quan thuế hoặc cơ quan công an hoặc các cơ quan chức năng khác đã kết luận là sử dụng không hợp pháp hóa đơn, chứng từ.

Xem thêm: Các quy định về hóa đơn điện tử khởi tạo từ máy tính tiền mới nhất

Mua bán hóa đơn có bị đi tù không?

Có, hành vi mua bán trái phép hóa đơn có thể bị xử lý hình sự và bị phạt tù. Theo quy định của pháp luật Việt Nam, những người vi phạm có thể bị phạt tù từ 1 đến 5 năm, tùy theo mức độ nghiêm trọng của hành vi. Ngoài ra, còn có thể bị phạt tiền và cấm đảm nhiệm chức vụ, cấm hành nghề hoặc làm công việc nhất định trong một thời gian nhất định.

Cụ thể: 

Căn cứ khoản 1 Điều 203 Bộ luật Hình sự 2015 quy định tội in, phát hành, mua bán trái phép hóa đơn, chứng từ thu nộp ngân sách nhà nước:

Điều 203. Tội in, phát hành, mua bán trái phép hóa đơn, chứng từ thu nộp ngân sách nhà nước

Người nào in, phát hành, mua bán trái phép hóa đơn, chứng từ thu nộp ngân sách nhà nước ở dạng phôi từ 50 số đến dưới 100 số hoặc hóa đơn, chứng từ đã ghi nội dung từ 10 số đến dưới 30 số hoặc thu lợi bất chính từ 30.000.000 đồng đến dưới 100.000.000 đồng, thì bị phạt tiền từ 50.000.000 đồng đến 200.000.000 đồng, phạt cải tạo không giam giữ đến 03 năm hoặc phạt tù từ 06 tháng đến 03 năm.

Theo quy định trên, người nào có hành vi mua bán hóa đơn trái phép thu nộp ngân sách nhà nước trong các trường hợp sau thì bị truy cứu trách nhiệm hình sự tội in, phát hành, mua bán trái phép hóa đơn, chứng từ thu nộp ngân sách nhà nước:

– Ở dạng phôi từ 50 số đến dưới 100 số;

– Hóa đơn đã ghi nội dung từ 10 số đến dưới 30 số;

– Thu lợi bất chính từ 30.000.000 đồng trở lên.

Tổ chức có hành vi sử dụng không hợp pháp hóa đơn bị phạt bao nhiêu?

Theo nghị định số 125/2020/NĐ-CP và bộ luật Hình sự 2015, Tổ chức có hành vi sử dụng không hợp pháp hóa đơn có thể bị phạt tiền từ 20.000.000 đồng đến 50.000.000 đồng. Mức phạt cụ thể sẽ phụ thuộc vào tính chất và mức độ vi phạm của hành vi. Cụ thể: 

Nghị định số 125/2020/NĐ-CP ngày 19/10/2020 của Chính phủ quy định về xử phạt vi phạm hành chính về thuế, hóa đơn:

• Điều 4: Quy định về hành vi sử dụng hóa đơn không hợp pháp.
• Điều 28: Quy định về mức phạt tiền từ 20.000.000 đồng đến 50.000.000 đồng đối với hành vi sử dụng hóa đơn không hợp pháp

Bộ luật Hình sự 2015 (sửa đổi, bổ sung 2017):

Điều 203: Quy định về tội in, phát hành, mua bán trái phép hóa đơn, chứng từ thu nộp ngân sách nhà nước. Người vi phạm có thể bị phạt tiền từ 50.000.000 đồng đến 200.000.000 đồng, phạt cải tạo không giam giữ đến 3 năm hoặc phạt tù từ 6 tháng đến 3 năm.

Tóm lại, việc mua bán hóa đơn trái phép và sử dụng hóa đơn không hợp pháp không chỉ ảnh hưởng đến doanh nghiệp mà còn có hậu quả nghiêm trọng đối với toàn bộ nền kinh tế. Các mức xử phạt từ hành chính đến hình sự đã được quy định rõ ràng nhằm răn đe và xử lý các hành vi vi phạm. Do đó, các doanh nghiệp cần tuân thủ các quy định pháp luật về hóa đơn để tránh những hậu quả không đáng có, đồng thời góp phần duy trì sự công bằng và minh bạch trong hoạt động kinh doanh.